Wat is tai chi

Wat is tai chi en waarom doen mensen het?

De betekenis van de woorden tai chi, voluit tai chi chuan is: ultieme of de kosmos (tai chi) en boksen of vechtsport (chuan).
Tai chi is:

• Sport, fysieke ontwikkeling.
• Geestelijke ontwikkeling of aandachtstraining. Tai chi wordt ook wel bewegende meditatie genoemd
• Krijgskunst, maar wel een interne variant in tegenstelling tot bijvoorbeeld kung fu of karate, die extern worden genoemd.

Bij tai chi staan lichaamsbewustzijn, meebewegen, energiestromen, balans en alerte ontspanning voorop. Aandacht en energie (daar waar je aandacht is gaat ook je energie heen) nemen de plaats in van spierkracht. De bewegingen zijn vloeiend, soepel en langzaam.
Van tai chi wordt gezegd dat je door de beoefening ervan de vredige geest krijgt van een wijze, de kracht van een houthakker en de soepelheid van een baby; dat het de eenheid van geest en lichaam bevordert, de gezondheid en een lang leven.

.

Hoe en waar is tai chi ontstaan?

Tai chi is ontstaan in China, maar de exacte herkomst is verloren geraakt en er hebben zich vele legenden gevormd. De meest populaire daarvan is het verhaal van Zhang San Feng.
Zhang San Feng leefde in de 13e eeuw en studeerde in het beroemde Shaolin klooster, waar kung fu en chi kung werd onderwezen. Hij zette zijn studie voort te Wudang, in een beroemd Taoïstisch klooster. Volgens de legende zag hij op een dag een gevecht tussen een slang en een kraanvogel, en ontwikkelde daardoor geïnspireerd een interne krijgstijl die later tai chi chuan zou worden genoemd.

Het eerste bewijs van een herkenbare Tai chi stijl dateert uit de 18e eeuw. Tai chi ontwikkelde zich binnen families en de eerste bekende stijl was afkomstig van de familie Chen (de Chen-stijl), die overigens claimde dat hun tai chi afkomstig was van een belangrijke generaal uit de 16e eeuw. Het leren van tai chi was voorbehouden aan familieleden, maar toch lukte het een bediende, Yang Lu Chan, zich de kunst eigen te maken. Zo ontstond de Yang stijl.
Uiteindelijke ontwikkelde zich ook nog een Wu-stijl en een Sun-stijl. De meest populaire stijl die vandaag nog beoefend wordt is de Yang stijl.

.

Wat is de achterliggende filosofie van tai chi?

Tai chi heeft zijn wortels in het Taoïsme. Taoïsme is de oude natuurfilosofie van China, waarvan de ontstaansgeschiedenis veel langer teruggaat, maar even nevelig is als die van Tai chi. Het Taoïsme is meer dan andere filosofieën gebaseerd op lichaamservaring, vandaar dat wel gezegd wordt dat je het Taoïsme kunt begrijpen door het beoefenen van tai chi.
Een belangrijk concept bij het Taoïsme en de tai chi is het begrip Yin-Yang. Yin en Yang zijn polair, elkaars tegengestelden, maar niet statisch. Het overgaan van Yin in Yang en Yang in Yin is een dynamiek die ervaren wordt in de tai chi.
Voorbeeld: bij lopen wordt één been belast met je gewicht, dus zwaar, terwijl het andere been juist licht wordt waardoor je een stap kunt zetten. Bij het gewicht overbrengen wordt je lichte been weer zwaar van je gewicht, enz. enz. Als het een statische situatie zou zijn, zou je niet vooruitkomen; een been is niet yin of yang, maar beide, in verschillende fasen.
De energie die de dynamiek voedt, of ontstaat uit de tegenstelling, wordt Ch’i genoemd. Ch’i is niet zo gemakkelijk te vertalen, maar betekent levensenergie, of levensadem. Behouden en versterken van je Ch’i en het opheffen van eventuele blokkades in je lichaam zodat de energie optimaal door kan stromen is een uitgangspunt voor tai chi en de gehele Chinese geneeskunde.

.

Wat doe je bij tai chi?

Als je tai chi beoefent, leer je meestal een handvorm. Dat is een reeks van bewegingen achter elkaar die in lengte varieert, afhankelijk van de stijl die je beoefent. Om op te warmen worden er vaak eerst chi kung oefeningen gedaan. Dat zijn bewegingen die een aantal keer herhaald worden, ter bevordering van de energiestroom en de gezondheid. Ook staande meditatie (‘staan als een boom’) behoort tot de oefeningen. Je zou chi kung de basis van tai chi kunnen noemen.
Naast de handvorm, kent tai chi ook wapenvormen, zoals de waaiervorm, de stokvorm, de zwaardvorm en de sabelvorm.
De bovengenoemde oefeningen worden individueel of in een groep uitgevoerd. Bij pushing hands spar je echter met een partner en oefen je de vechtkunst. Meebewegen, contact houden met de ander en vermijden van onnodige spierkracht zijn de basiskenmerken van pushing hands.